آیا تنظیمات کارخانه تمام ویروس ها و بدافزارها را از بین می برد؟
در این مقاله، به بررسی تنظیمات کارخانه و اثربخشی آن در مقابله با ویروس ها و بدافزارها می‌پردازیم. سوالی که اکثر کاربران دارند این است که آیا تنظیمات کارخانه ویندوز توانایی از بین بردن تمام تهدیدات امنیتی را دارند یا خیر؟ ویروس ها و سایر بدافزارها واقعیت دنیای دیجیتال هستند. اگر تلفن یا کامپیوتر شما طعمه ویروس ها شده است، یکی از راه حل های توصیه شده انجام تنظیمات کارخانه (factory reset) است. اما آیا با انجام این کار دستگاه شما دوباره ایمن میشود؟
تنظیم کارخانه چیست؟
تنظیم کارخانه گزینه ای است که در بسیاری از دستگاه های الکترونیکی از جمله کامپیوتر ها و تلفن های هوشمند یافت می شود و به شما امکان می دهد سیستم عامل و درایورهای دستگاه را به حالت اولیه خود بازگردانید. همچنین تمام تنظیمات را به حالت پیش‌فرض برمی‌گرداند و برنامه‌ها یا فایل‌های دانلود شده را حذف می‌کند. اما در مورد کامپیوترها، شما می توانید فایل ها را نگه دارید. اما اگر سیستم خود را برای حذف ویروس ها ریست می کنید، باید پس از پشتیبان گیری از فایل های حیاتی، همه چیز را حذف کنید.
نام تنظیمات کارخانه به این مفهوم اشاره می کند که وضعیت دستگاه شما به زمانی باز خواهد گشت که آن را خریدید. اما این همیشه از نظر فنی درست نیست، به ویژه در مورد گوشی ها و تبلت هایی که سیستم عامل آن ها ارتقا یافته اند.
به عنوان مثال، فرض کنید سعی می کنید از گزینه تنظیم کارخانه در گوشی یا تبلتی که سیستم عامل آن را ارتقا داده اید، استفاده کنید. در این صورت، دستگاه شما به یک نصب جدید از سیستم عامل فعلی بر روی دستگاه باز می گردد، نه سیستم عامل اصلی آن. اما برای حذف هر گونه بدافزار به همان روشی کار می کند که تنظیم کارخانه واقعی کار می کند.
آیا تنظیم کارخانه ویروس ها را حذف می کند؟
با تنظیمات کارخانه می توانید تقریباً از شر همه ویروس ها و سایر بدافزارها خلاص شوید. با تنظیم کارخانه هر برنامه یا فایل آلوده در دستگاه شما حذف می شود مگر در موارد بسیار نادر.
هر سال، ویروس‌ها پیچیده‌تر می‌شوند و هکرها راه‌های جدیدی برای آلوده کردن دستگاه‌ها پیدا می‌کنند. بنابراین، ممکن است با تروجان‌ها و روت‌کیت‌هایی روبرو شوید که می‌توانند از تنظیم کارخانه جان سالم به در ببرند، اما نسبتاً نادر است. یکی از این تروجان ها – xHelper – در سال 2019 ظاهر شد. این تروجان دستگاه های اندرویدی را هدف قرار داد و در تنظیم کارخانه نیز حذف نمیشد. خوشبختانه در سال 2020، متخصصین MalwareBytes توانستند راهی برای حذف آن پیدا کنند.
اگر ویروس پس از تنظیمات کارخانه بازگردد چه؟
اگر دستگاه شما به بدافزار آلوده شده است که حتی پس از تنظیم کارخانه بازمی‌گردد، این احتمال وجود دارد که با یکی از سناریوهای زیر روبرو باشید:
- نسخه بکاپ یا پشتیبان شما آلوده شده است و به محض اینکه سعی می کنید دستگاه خود را با نسخه پشتیبان بازیابی کنید، بدافزار به دستگاه شما منتقل می شود و دوباره آن را آلوده می کند.
- احتمال دیگر این است که بدافزار به پارتیشن بازیابی دستگاه شما نفوذ کرده باشد. پارتیشن بازیابی فضایی در حافظه دستگاه شما است که system image را برای تنظیم کارخانه تمیز نگه می دارد. بنابراین اگر خود پارتیشن بازیابی آلوده باشد، تنظیمات کارخانه فایده چندانی برای شما نخواهد داشت.
- روت‌کیت‌ها (Rootkits) و بوت‌کیت‌ها (bootkits) نیز می‌توانند مسئول آلوده شدن دستگاه شما باشند. متأسفانه، این موارد بسیار پیچیده هستند و می توانند از تنظیمات کارخانه و شناسایی شدن جان سالم به در ببرند.
- برخی از بدافزارهای پیشرفته گاهی اوقات می توانند در لوازم جانبی سیستم شما مانند آداپتورهای Wi-Fi و وب کم نیز پناه بگیرند. بسیاری از ابزارهای جانبی مدرن دارای حافظه داخلی برای ذخیره تنظیمات کاربر هستند و بدافزار می تواند از آن برای نگهداری یک کپی از خود استفاده کند. بنابراین حتی اگر دستگاه خود را ریست کنید، آن ها می توانند از دستگاه جانبی به دستگاه شما برگردند.
خوشبختانه، همه اینها نسبتا نادر هستند. اما اگر با یکی از این بدافزارها سر و کار دارید، چند چیز وجود دارد که می‌توانید امتحان کنید، یا اگر از نظر فنی تمایل چندانی به این کارها ندارید، می‌توانید با یک متخصص تماس بگیرید.
یکی از اولین کارهایی که می‌توانید هنگام مواجهه با بدافزارهایی که از تنظیم کارخانه جان سالم به در می برند، اسکن درایوی است که بکاپ شما را نگه می‌دارد. می توانید آن را با آنتی ویروس به دستگاه دیگری متصل کرده و آن را اسکن کنید. همچنین می‌توانید از یک دیسک نجات برای اسکن کامل دستگاه خود، از جمله پارتیشن بازیابی، استفاده کنید تا مطمئن شوید هیچ بدافزاری در آنجا پنهان نشده است.
اگر هر دو روش فایده ای نداشت، می توانید SSD یا HDD کامپیوتر خود را به طور کامل پاک کنید و پس از جدا کردن همه پارتیشن ها، یک نصب دوباره انجام دهید.
این روش‌ها برای کامپیوترها مفید هستند، اگر بدافزار در دستگاه تلفن همراه شما وجود دارد و تنظیمات کارخانه فایده ای ندارد، با یک متخصص تماس بگیرید. عدم دسترسی روت در موبایل، انجام کاری فراتر از تنظیم کارخانه را دشوار می کند. یک متخصص به احتمال زیاد می تواند فضای ذخیره سازی را به طور کامل پاک کند و دستگاه شما را فلش بزند.
با این حال، همانطور که بیان کردیم، این نوع بدافزارها بسیار نادر هستند. احتمال اینکه خود شما بیمار شوید بسیار بیشتر است تا ویروسی که پس از تنظیم کارخانه زنده بماند. خوشبختانه، کارهای زیادی می توانید در مورد آن مشکل خاص انجام دهید.
چگونه از ویروسی شدن مجدد دستگاه جلوگیری کنیم؟
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. بنابراین اگر توانسته اید با تنظیم کارخانه از آلودگی بدافزار جلوگیری کنید، بهتر است دستگاه خود را ایمن کنید تا در آینده از ویروس ها جلوگیری کنید. یکی از بهترین و ساده‌ترین راه‌ها برای رسیدن به این هدف این است که سیستم عامل و برنامه‌های دستگاه خود را به روز نگه دارید.
همچنین ایده خوبی است که برنامه‌ها را فقط از منابع معتبر نصب کنید. در دام بازی های یا برنامه های رایگان نیفتید و چیزی را از منبع تایید نشده نصب کنید. با این حال، همیشه مراقب باشید، زیرا حتی برنامه‌هایی از منابع تأیید شده ممکن است دارای ویروس هایی به نام sideload باشند. این برنامه ها با تحریک کاربران به دانلود برنامه های مخرب از منابع خارجی باعث ورود بدافزار به دستگاه شما می شوند.
به عنوان یک قاعده، از کلیک بر روی لینک های ناشناس یا باز کردن پیوست های مشکوک در پیام های چت یا ایمیل ها خودداری کنید. در حالی که همه سیستم عامل های مدرن دارای آنتی ویروس داخلی در برابر بدافزار هستند، می توانید از یک آنتی ویروس معتبر دیگر نیز برای تکمیل برنامه امنیتی سیستم عامل خود استفاده کنید.
نتیجه گیری
تنظیم کارخانه ابزار قدرتمندی است و در صورتی که کامپیوتر یا گوشی شما به بدافزار آلوده شده باشد، می تواند به عنوان آخرین گزینه مفید باشد زیرا باید همه چیز را دوباره تنظیم کنید که زمان بر است.
بیشتر بخوانید:
