آموزش مجوز ها و دسترسی ها در لینوکس

مجوز ها و دسترسی ها در لینوکس

در مقاله دستورات پایه لینوکس شما را با محیط ترمینال آشنا کردیم و در مقاله دستورات پر استفاده ترمینال نیز شما را از رابط گرافیکی لینوکس بی نیاز کردیم. در این مقاله نیز به دسترسی ها و مجوز های لینوکس خواهیم پرداخت، زیرا لینوکس از لحاظ امنیتی و سختگیری از سایر سیستم عامل ها بهتر عمل کرده است.

بهتر است بدانیم که در بحث دسترسی های لینوکس هر یک از مجوزها با یک شماره شناخته میشوند.

• R=4
• W=2
• X=1

همچنین سطح دسترسی ها به صورت زیر مشخص میشوند.

-rwx rwx rwx

علامت – مشخص کننده فایل است و اگر به صورت d بود پوشه یا دایرکتوری به حساب می آمد. پس برای اینکه یک فایل یا پوشه مجوز کامل برای کاربر و گروه و اشتراک گذاری را داشته باشد باید مجوزش به صورت 777 باشد.

دستور chmod

در شبکه های بزرگ اگر دیده باشید بعضی اوقات یک سری فایل ها و اسناد فقط برای کسایی قابل رویت هستند که مجوز دیدن آن فایل را دارند. در دنیای لینوکس برای اینکه تعیین کنیم که یک فایل تا چه میزان دسترسی داشته باشند و یا چه کسایی می توانند آن فایل را ببینند یا ویرایش کنند، از دستور chmod استفاده می شود.

برای مثال در اینجا یک فایل پایتونی به نام A.py داریم و میخواهیم دسترسی کامل root را به فایل بدهیم که بالاترین دسترسی در لینوکس می باشد.

chmod +x A.py

دستور Adduser

در یک شرکت یا یک سازمان که کامپیوتر ها در آن شبکه میباشندُ برای حفظ امنیت برای هر کامپیوتر داخل شبکه با دسترسی های محدود یک کاربر درست می کنند. برای درست کردن یک کاربر در لینوکس از دستور زیر استفاده می کنیم.

adduser alireza

در اینجا باید یک رمز عبور برای کاربر alireza انتخاب کنیم.

در ادامه در صورت نیاز میتوانید مشخصات بیشتری از کاربر را وارد کنید.

دستور cat /etc/passwd

اگر مقاله های قبلی را دیده باشید میدانید که دستور cat برای چه چیزی استفاده می شود. اما در اینجا با این دستور میتوانیم تمام کاربر ها به همراه آدرس آنها که روی سیستم هستند را ببینیم(بعضی از کاربر ها توسط ابزار ها و خود سیستم به صورت پیش فرض نصب شده است).

در قسمت آخر فایل میتوانیم نام و آدرس کاربر جدیدی که درست کرده ایم را ببینیم.

cat /etc/passwd

دستور cat /etc/shadow

این دستور را اگر در کاربر روت وارد کنیم میتوانیم پسورد های تمام کاربر ها را به صورت هش شده (رمزنگاری شده) ببینیم.

cat /etc/shadow

دستور su

اگر در ترمینال بخواهیم تغییر کاربر دهیم از دستور su باید استفاده کنیم. برای مثال من در اینجا با دستور زیر وارد کاربر alireza که از قبل ساختیم میشوم.

su alireza

بعد از وارد کردن دستور با پیغام password: مواجه می شویم و با وارد کردن رمز درست کاربر وارد حساب میشویم.

دستور sudo

این دستور جزو پر استفاده ترین دستورها برای کسانی است که با کاربری وارد لینوکس می شوند که دسترسی root ندارد.

اگر بخواهیم هر ابزار یا برنامه ایی را نصب کنیم و یا تغییراتی روی فایل های اصلی سیستم انجام دهیمُ به صورت مکرر به دستور sudo نیاز داریم. برای مثال اگر بخواهیم ابزاری را نصب کنیم باید دستور sudo را قبل از نصب وارد کنیم تا ابزار برای ما نصب شود.

این دستور در اصل با اجازه گرفتن از کاربر اصلی (root) میتواند به فایل های اصلی سیستم دسترسی داشته باشد.

برای مثال من در کاربر alireza میخواهم با apt یک ابزار را نصب کنم.

apt-get install tor

بلافاصله بعد از زدن پسورد با پیغام زیر که به معنای عدم دسترسی شما است روبرو خواهم شد.

E: Could not open lock file /var/lib/dpkg/lock-frontend - open (13: Permission denied)
E: Unable to acquire the dpkg frontend lock (/var/lib/dpkg/lock-frontend), are you root?

اما اگر همین دستور را با sudo وارد کنیم و سپس رمز عبور کاربر را وارد کنیم دستور برای ما اجرا میشود.

sudo apt-get install tor

برای دیدن ویدیو آموزشی این بخش به صورت کامل به کانال یوتیوب ما سر بزنید.